Jak edukacja przyrodnicza zmienia nasz sposób życia?

I dlaczego naszym celem powinna być regeneracja, a nie zrównoważony rozwój.

Nasza zdolność do rozwoju jako ludzi zależy od zrozumienia, kim jesteśmy. Nie jesteśmy oddzielni od natury, ani od niej lepsi - w rzeczywistości, jesteśmy naturą. Nie zawsze jest jednak oczywiste, w jaki sposób przekłada się to na nasze życie.

Dla Luisa Camargo, Członka Ashoki, założyciela OpEPA w Bogocie, zacząć należy od zmiany wychowania. Od 1998 roku, Luis Camargo łączy setki tysięcy młodych ludzi z obu Ameryk, z naturą i buduje świadomość regeneracji. Corina Murafa z Ashoki spotkała się z nim, aby dowiedzieć się więcej.

Corina Murafa: Od prawie 25 lat włącza Pan edukację przyrodniczą do głównego nurtu szkolnictwa. Jaką widzi Pan zmianę?

Luis Camargo: Nasze spojrzenie na edukację przyrodniczą zawsze było holistyczne, ale jeszcze 10 lat temu większość szkół interpretowała edukację przyrodniczą jako odnoszącą się tylko do nauk przyrodniczych. Na szczęście, w ostatnich trzech - czterech latach szkoły zaczęły rozumieć, że edukacja przyrodnicza dotyczy wszystkich przedmiotów. Wszystkie muszą być w nią włączone.

Dlaczego uważa Pan, że edukacja przyrodnicza ma tak transformujące znaczenie?
Większość problemów naszej planety wynika z dysfunkcyjnych relacji - z samym sobą, z innymi i z naturą. Nasze systemy edukacyjne zapomniały o naturze. Wciąż są bardzo egocentryczne i antropocentryczne. Naprawienie relacji z naturą jest drogą do zharmonizowania naszych pozostałych relacji. Doświadczenia uczenia się w przyrodzie mają ogromny potencjał zmieniania dzieci. Aby uaktywnić ten potencjał, uczenie się nie może być tylko akademickie, ale musi być również doświadczalne i emocjonalne. Ucząc w naturze, z jej zdolnością do tworzenia magii, możemy otworzyć drzwi do głębszego zrozumienia relacji w ogóle.

Więc, w pewnym sensie, chodzi o empatię?

Tak. Chodzi o to, byśmy głęboko rozpoznali i uaktywnili naszą połączoną i współzależną naturę, nasz „Interbeing”, jak nazwał to Thich Nhat Nahn. Chodzi o kultywowanie empatii poza sferą ludzką, w sferze żywych systemów. Chodzi również o pytanie: "Jak mogę stać się empatyczny wobec każdego życia? Jak mogę zacząć czuć, że jestem naturą - częścią połączonego i współzależnego systemu?".

Ale jak zacząć żyć tym w pełni? Na przykład, dyrektor generalny może wybrać się na weekendową wycieczkę i poczuć się połączony z naturą, a w poniedziałek wrócić do zwykłego biznesu, goniąc za niekończącym się wzrostem i zyskami.

Chodzi o włączenie swoich zdolności regeneratywnych. Tak, aby ludzie działali we właściwej relacji z samym sobą, z innymi i z naturą. Problemy środowiskowe istnieją, ponieważ my i stworzone przez nas systemy nie jesteśmy we właściwej relacji z naturą. To właśnie tutaj koncepcja przejścia w kierunku kultur regeneratywnych jest naprawdę ważna. Każdego dnia musimy zadawać sobie pytanie, czy działamy we właściwej relacji, czy nasze działania zmierzają do stworzenia lub poprawy warunków dla rozwoju wszelkiego życia?

Czy możesz podać nam przykład kultury regeneratywnej i jak ona działa?

Regeneracja oznacza podporządkowanie się żywym systemom i życie zgodnie z ich zasadami. Tymczasem zrównoważony rozwój jest antropocentryczny i skupia się na utrzymaniu naszego obecnego sposobu życia. Regeneracja jest utrudniona przez naszą tendencję do tworzenia murów i podziałów (np. między bogatymi i biednymi).

Pozwólcie, że podam wam przykład. W Bogocie stworzyliśmy Network of Mountain Schools (sieć szkół górskich). Zaczęliśmy tworzyć szkoły, które przełamywałyby te wszystkie mury podziałów. Bogota jest bardzo złożonym miastem o zróżnicowanych uwarunkowaniach społecznych, ekonomicznych i politycznych. Jako ramy przyjęliśmy więc naturę, ponieważ może ona aktywizować  do regeneracji. Zamiast skupiać się na różnicach, wybraliśmy naturę, jako neutralną przestrzeń, jako środowisko uczenia się, które pozwoliło uczniom uświadomić sobie podobieństwa między sobą. To jest nasz punkt wyjścia.

Czy coś się zmieniło od czasu wybuchu pandemii? Czy zbliżyła nas ona do celów regeneratywnych czy oddaliła?

Jedno i drugie. Myślę, że otworzyła nam oczy dla znaczenia natury w naszym życiu. Wiele osób, które przebywały w miastach na długich kwarantannach, zaczęło zdawać sobie sprawę, że muszą obcować z naturą - przebywać na zewnątrz, nawet jeśli jest to natura miejska. Jednocześnie zielone strategie odbudowy koncentrują się na wykorzystaniu obecnego modelu gospodarczego i wzmocnieniu go, aby nadrobić to, co zostało utracone podczas pandemii. To mnie martwi.

Bo "nadrabianie" oznacza powrót do starej normalności?

Tak. Ktokolwiek jest przywiązany do starego paradygmatu - a taka jest większość rządów i firm - będzie starał się go utrzymać. Ich władza jest związana z pieniędzmi i z takim sposobem gromadzenia bogactwa, który rujnuje planetę i powoduje nierówności i rozbieżności. Rzeczywistość jest taka, że jeśli chcemy przejść z jednego systemu do drugiego, to w pewnym momencie będziemy żyć w obu. Więc pytanie naprawdę brzmi: "Jak możemy przygotować dzieci i młodzież do szybszego przejścia?".

Jaka jest odpowiedź na wasze własne pytania? Jak regeneracja może stać się nową normą?

Wprowadzanie zmian musi zacząć się od podstaw. Na przykład, podczas pandemii i innych kryzysów, ludzie zdawali sobie sprawę, że mogą budować własne systemy żywnościowe. Zaczęli zwracać na siebie uwagę lokalnie. I to jest część rozwiązania. Musimy przejść od rozwoju globalnego do rozwoju bioregionalnego i lokalnego. Musimy zaktywizować bioregiony i regiony, aby zaczęły produkować. I ludzi, by dostrzegli, że dobrobyt wynika z posiadania dobrej żywności i zdrowych społeczności. Gdybyśmy wszyscy to zrobili, systemy uległyby zmianie.

Tu właśnie wkraczają bioregionalne inicjatywy rozwoju regeneratywnego. Prowadzimy Regenerate Colombia i współpracujemy z Regenerative Communities Network w całej Ameryce Łacińskiej i na świecie. Tworzymy nowe modele przejścia w kierunku regeneracji, przygotowując się do wielkiej zmiany.

Aby dowiedzieć się więcej, śledź Luisa Camargo i Next Now/Planet & Climate. OpEPA została niedawno wybrana do listy HundrED 2022 najbardziej wpływowych innowacji edukacyjnych na świecie. Więcej na ten temat można przeczytać tutaj (po angielsku).