Systemowo i sprawczo. Przedsiębiorczość społeczna w dobie filantrokapitalizmu

Niedociągnięcia filantropii oraz różnych prywatnych inicjatyw powstających w sektorze społecznym, łącznie z przedsiębiorczością społeczną, są przedmiotem ożywionych dyskusji.

Autorzy i autorki formułują pytania dotyczące odpowiedzialności, praktyki demokratycznej oraz sprawiedliwości społecznej w odpowiadaniu na wyzwania społeczne. Krytyka dotyczy także odchodzenia od misji, nieangażowania sprawców, budowania struktur równoległych do instytucji rządowych oraz innych kwestii.

W niniejszym raporcie zespoły Ashoka Learning and Action Center oraz Ashoka Globalizer pokazują, jak przedsiębiorcy i przedsiębiorczynie społeczni_e mogą przyczyniać się do istotnych zmian społecznych w taki sposób, aby nie budzić zastrzeżeń w tych często wskazywanych obszarach.

Nie umniejszając wagi ani znaczenia zgłaszanych uwag, obserwujemy praktyków i praktyczki, którzy_re w swojej zasadniczej działalności pokazują, jak prywatne podmioty mogą promować zmiany społeczne, w sposób odpowiadający wymaganiom krytyków, dotyczące sprawiedliwości społecznej oraz odpowiedzialności. Zadaniem raportu jest posłużenie się tymi konkretnymi przykładami w celu lepszego wyposażenia sektora społecznego do naprawy wskazywanych niedociągnięć praktyk organizacyjnych.

Przedstawieni_one w raporcie przedsiębiorcy i przedsiębiorczynie społeczni_e angażują całe grupy społeczne do stosowania empatii na nowe sposoby, samoorganizowania się oraz odgrywania aktywniejszej roli w dążeniu do wspólnego dobra. Jako Ashoka nazywamy osoby o takich cechach changemakerami i changemakerkami – twórcami i twórczyniami zmian. Zawarte tu analizy przypadków uwypuklają ważne spostrzeżenie:

Promowanie zmian społecznych w sposób odpowiadający na aktualne zastrzeżenia pod adresem filantrokapitalizmu idzie w parze ze stwarzaniem ludziom warunków do bycia changemakerami i changemakerkami oraz łączeniem ich z systemowymi podejściami. Wspieranie innych w stawaniu się twórcami i twórczyniami zmian jest ważną podstawą budowania legitymizacji oraz odpowiedzialności w pracy nad zmianą systemową.
Jako organizacje pośredniczące, praktycy i praktyczki, grantodawcy i grantodawczynie, filantropowie i filantropki wszyscy musimy poddawać refleksji nasze aktualne sposoby działania oraz długofalowy negatywny wpływ, który mogą mieć niektóre z nich. Możemy korzystać z najlepszych praktyk przedsiębiorców i przedsiębiorczyń społecznych, wbudowując je w nasze własne myślenie i działanie”

Przedstawionych w raporcie pięć studiów przypadków pokazuje, jak możemy:

przyjąć systemowe podejście w opracowywaniu programów, działań oraz praktyk związanych z finansowaniem;
korzystać z potencjału „każdy changemakerem” jako zasady przewodniej w pracy nad zmianą systemową;
zapewnić odpowiedzialność i legitymizację naszej pracy poprzez bliską współpracę z różnymi podmiotami w naszych obszarach działalności – obywatelami i obywatelkami, organami rządowymi, organizacjami non-profit i firmami – oraz sprawić, aby nasza praca i procesy były tak przejrzyste, inkluzyjne i responsywne, jak to tylko możliwe;
zmienić dynamikę sił pomiędzy grupami społecznymi, z którymi pracujemy, aby przyczynić się do sprawiedliwszej dystrybucji władzy;
wykorzystywać dane i badania naukowe w zajmowaniu się nierównowagą sił utrwaloną w różnych branżach;
zmienić grupę potencjalnych sprawców w sprzymierzeńców i część rozwiązania problemu społecznego;
ulepszać istniejące systemy publiczne zamiast budować równoległe struktury – poprzez dostarczanie fachowej wiedzy, zapewnianie współpracy zainteresowanych stron i wykorzystywanie technologii.

Zachęcamy Was, abyście przy podejmowaniu decyzji związanych z odpowiadaniem na problemy społeczne uwzględnili_ły tych siedem zasad. Dzięki ich zastosowaniu unikniecie błędów wskazywanych w krytycznych debatach na temat aktualnego stanu filantropii oraz prywatnych rozwiązań w sektorze społecznym.